Prawa dziecka - ochrona pracy dzieci i młodzieży w prawie wspólnotowym

Prawa dziecka zapewniają m.in. ochronę praw młodych pracowników, która jest w prawodawstwie wspólnotowym dziedziną szczególnie restrykcyjną. W związku z tym, iż nie ma wspólnotowego kodeksu pracy, poszczególne, najbardziej istotne kwestie tej gałęzi prawa regulują odrębne akty prawne. Podstawowe regulacje w materii ochrony pracy młodych pracowników przewiduje Dyrektywa nr 33/1994 z dnia 22 czerwca 1994 r. (OJ Nr L 216/1994).

Ratio legis dyrektywy stanowi nadanie impulsu prawnego dla państw członkowskich do przedsięwzięcia środków, mając na uwadze prawa dziecka, które zakazałyby pracy dzieci, wprowadziły minimalne progi wiekowe, wyznaczające możliwość podejmowania określonych zajęć oraz przewidziały szczegółowe regulacje odnośnie warunków ich pracy.

Zakres podmiotowy stosowania dyrektywy

Dyrektywa znajduje zastosowanie do wszystkich poniżej 18. roku życia, pozostających stroną stosunku pracy. Pojawiają się tu trzy kluczowe terminy: młoda osoba (ang. young person), młodociany (ang. adolescent) oraz dziecko (ang. child).

• Młodą osobą jest osoba w wieku nieprzekraczającym 18 lat.
• Dzieckiem jest osoba w wieku poniżej 15 lat, podlegająca obowiązkowi szkolnemu według ustawodawstwa danego państwa członkowskiego.
• Młodocianym jest młoda osoba w wieku między 15. a 18. rokiem życia, już nie objęta obowiązkiem szkolnym.

Zakres przedmiotowy postanowień dyrektywy

Dyrektywa generalnie wprowadza zakaz pracy dzieci. Jednakże, na jej mocy państwa członkowskie zostały prawnie umocowane do uregulowania, iż zakaz pracy nie będzie dotyczył takich kwestii jak:

• zatrudniania dzieci w działalności kulturalnej, sportowej, reklamowej, pod warunkiem uprzedniego uzyskania zezwolenia odpowiedniego organu;
• zatrudniania dzieci w warunkach szkoleniowych, tj. w formie łączenia działalności szkoleniowej z edukacyjną (np. szkoły techniczne);
• zatrudnianie dzieci w wieku minimum 14 (wyjątkowo 13 – państwo członkowskie musi wówczas określić szczegółowo rodzaj zajęcia i długość czasu pracy) lat przy pracach lekkich, nie będących działalnością kulturalną, sportową, reklamową ani edukacyjną. Według dyrektywy pracami lekkimi są takie zajęcia, które w swej naturze odnoszą się do warunków lub czynności, nie grożących bezpieczeństwu, zdrowiu lub życiu dziecka i nie są szkodliwe dla wykonywania przez nie obowiązków szkolnych.

Wymiar czasu pracy a prawa dziecka

Dyrektywa statuuje czas pracy jako okres, w którym młoda osoba pracuje, pozostaje w dyspozycji pracodawcy lub wykonuje czynności lub obowiązki zgodnie z obowiązującym w danym państwie porządkiem prawnym lub ustalonymi zwyczajami.
Obok czasu pracy dyrektywa wprowadza definicję legalną czasu odpoczynku jako okresu nie będącego czasem pracy.

Godzinowe limity czasu pracy dla dzieci:

• w ramach pracy szkoleniowej (tj. połączonej z edukacją) – maksimum 8 godzin dziennie, a 40 godzin tygodniowo;
• w ramach pracy pozaszkolnej w okresie, w którym szkoła prowadzi zajęcia szkolne – maksymalnie 2 godziny dziennie w dni nauki szkolnej i maksymalnie 12 godzin tygodniowo;
• w ramach pracy pozaszkolnej w dni wolne od nauki szkolnej w okresie, w którym szkoła prowadzi zajęcia szkolne – maksymalnie 7 godzin (po przekroczeniu 15. roku życia maksymalnie 8 godzin);
• w ramach pracy pozaszkolnej w okresie, w którym szkoła nie prowadzi zajęć szkolnych – maksymalnie 7 godzin dziennie i 35 godzin tygodniowo (po ukończeniu 15. roku życia odpowiednio 8 i 40 godzin).

Ponadto, dyrektywa ustanawia bezwzględny zakaz pracy dzieci między godziną 20:00 a 6:00.

Dla młodocianych wyznaczono bezwzględny 8 - godzinny dzienny maksymalny wymiar czasu pracy oraz 40 - godzinny tygodniowy wymiar czasu pracy. Z tym, że należy pamiętać, iż zajęcia szkoleniowe wliczane są do czasu pracy. Praca młodocianych w porze nocnej jest dozwolona, jednak pozostawiono państwom członkowskim swobodę co do zakazania pracy między 22:00 i 6:00 lub 23:00 i 7:00. Pracodawca musi wówczas mieć obiektywnie uzasadnione powody, dla których praca ma być wykonywana w takim czasie, a dodatkowo młodociany musi uzyskać czas wolny w zamian.

Okres odpoczynku
Okresem odpoczynku jest to czas poza okresem pracy.

Podstawowe limity:

• minimum 14 godzin nieprzerwanego odpoczynku dla dzieci – w ciągu doby;
• co najmniej 12 godzin nieprzerwanego odpoczynku dla młodocianych – dobowo;
• 2 dni nieprzerwanego odpoczynku (w tym niedziela) – w ciągu tygodnia zarówno dla dzieci, jak i młodocianych;
• bezwzględnie 36 godzin nieprzerwanie w warunkach obiektywnie uzasadnionych technicznymi lub organizacyjnymi zdarzeniami.

Dodatkowo, w ramach pracy w wymiarze minimum 4,5 – godzinnym, prawo państw członkowskich powinno zapewniać dziecku lub młodocianemu minimum 30 - minutową nieprzerwaną przerwę (chyba, że praca ma charakter tymczasowy, ma być wykonana niezwłocznie i niemożliwe jest jej wykonanie przed dorosłą osobę).

Mimo, iż ochrona przyznana dyrektywą wyznaczyła dość restrykcyjne ramy dla tej dziedziny prawa pracy, jaką jest ochrona praw dziecka, w praktyce jednak dochodziło do wielu przykładów nadużyć ze strony pracodawców. W związku z tym w 2006 roku Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia Pracy zainicjowała kampanię na rzecz bezpieczeństwa pracy młodych pracowników, której motywem przewodnim było dostarczenie opinii publicznej szerokiej dostępności do informacji prawnej, także w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

• PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ:
  
• >> Dolina Stubai – najlepsze narciarskie tereny w korzystnych cenach
• >> Rodzinny urlop w śnieżnej Dolinie Stubai
• >> Wydatki na reklamę w Polsce i w innych krajach europejskich
• >> Komisja zaleca przedłużenie tymczasowych kontroli na granicach wewnętrznych

• TAGI:
• dzieci
• ,
• młodociany
• ,
• młodzież
• ,
• ochrona prawna
• ,
• praca
• ,
• prawa człowieka
• ,
• prawa dziecka
• ,
• prawo pracy
 
• KRAJE:
• Unia Europejska